İSTİKAMET MUTLULUK, DAĞILIN MARŞ MARŞ
Her safhasında içinden geçtiğimiz 2023’ü geride bırakırken; mutlulukla hüzün arasında gidip geldik.
‘Umut fakirin ekmeği/umutla yaşayan fakir’ hesabı, bir sonraki günü ‘lav havle’ çekip geçiştirip, vardığımız 2024 içinde görünürde yine umut yok.
Daha dün itibarıyla tüm haber bültenlerinde ‘iğneden ipliğe zam’ haberleri var. Zam sağanağı altından ‘serinleme çadırı büyüklüğünde şemsiye’ ile geçmek bile zor.
Aslında ‘perşembenin gelişi, çarşambadan bellidir’ sözü bir kez daha geçerli oldu.
Birleşmiş Milletler(BM) 2019’da yayınladığı ‘dünyanın en mutlu ülkeleri’ raporuna göre, Türkiye 47.sırada iken, 2022 raporuna göre 102. Sıraya geriledi.
İçerideki ‘siyasi’ açıklamalara göre ise, Gayri Safi Yurt İçi Hasılaya(GSYH)/insan başı düşen gelirimiz 176 bin 589 liraya göre dünyanın en zengin ülkelerinden biriydik.
Ki, 2023 işsiz sayımız resmi verilere göre 3 milyona dayanmıştı.
2023 verilerine göre; asgari ücret 11 bin 402 lira iken, Türkiye’de 15 milyon emeklinin en az 10 milyonu, 15 milyon işçinin en az 9 milyonu açlık sınırı/16 bin lira altında maaş alıyordu.
Dünya da asgari ücretin, açlık sınırı değil, yoksulluk sınırına göre (bizde 40 bin lira) yapıldığı varsayılırsa, bizde belirlenen yeni asgari ücretin/17 bin 002 liranın, bu zam sağanağı karşısında ilk üç ay içinde eriyeceği kuvvetle muhtemeldir.
Düşünün, bu gün en az alan emekli maaşı 7.500 TL. Türkiye mantığı ile yapılacak seyyanen zam 4 bin lira olacağını varsayalım. En az alan emekli maaşı 11-12 bin lira olacak. Son 6 aylık enflasyonu yüzde 40 sayıp, refah payı eklenmeyebilir. Uzmanların görüşü böyle. Dolayısıyla, şimdiden açlık sınırı altında kalacak emekli maaşları, enflasyon altında daha çok eriyecek, emeklinin yaşam standardı düşecek. Olaya işsiz, dul/yetim açısından bakın bir de!
Velhasıl-ı, ülke genelinde karakış ve deprem olayları, artan hayat pahalılığı, işsizlik, siyasi gerginlik, dünyada ‘savaş’ ve ‘terör’ korkusu, mutluluk beklentileri önünde engel.
Yerel açıdan baktığımızda da değişen bir şey yok. ‘Seçim/sandık/ siyasi gerginlik’ giderek artacak. Zam sağanağı, kayıtsız 50 bin işsiz, 170 bin emekli, çoğu asgari ücretli 149 bin sigortalı olan Zonguldak ve havalisini daha çok olumsuz etkileyecek.
İşverene maliyeti 23 bin lira olacak yeni asgari ücret/17.002 lira ile özel sektörün işçi alması biraz daha zorlaşacak. Devlet kurumuna alınacak birkaç kişi için binlerce müracaat ve işsiz kuyruklarının oluşacağı kesin.
Durum böyle olunca, Birleşmiş Milletler’ in(BM) 2019’da yayınladığı ‘dünyanın en mutlu ülkeleri’ raporundaki; 2022 raporuna göre, bulunduğumuz 102. Sıradan 2019 raporundaki 47. Sıraya dönmemiz ‘biraz’ değil, ‘çok zor’ görülüyor.
Ancak; ‘çok zor’ tahmin ve etiketi ‘olmayacak’ demek değil. Yukarıda, seçilmiş ve atanmışların ‘kurumsal’ mutabakatı/anlaşması, aşağıda toplum katmanlarının oluşturacağı ‘toplumsal’ mutabakat ile aşılmayacak engel yoktur.
Elbette, ‘mutabakat/anlaşma’ tarafların ‘samimi/dürüst/cesur’ tavırlarıyla gerçekleşmelidir. ‘Sözde/taktik/siyasi’ tezgâh yapılmamalıdır.
Bu kapsam ve çerçevede yapılacak bir ‘milli dayanışma’ ile ‘maddi/manevi mutluluk/kalkınma katsayımız’ artar.
Yoksa, 2024 beklentilerimiz, 2022 beklentilerimiz ötesinde yine hayal kırıklığıyla son bulur. Hedef; milli birlik ve beraberlik.
İSTİKAMET MUTLULUK, DAĞILIN MARŞ MARŞ.
2024 MODEL ZAM SAĞANAĞI BAŞLADI
Asgari ücretin 17 bin 002 lira olarak açıklanmasıyla birlikte iğneden ipliğe zam sağanağı başladı.
Motorlu taşıt vergilerinden kira gelirlerine, köprü ve otoyol geçişlerinden pasaport ve ehliyet ücretlerine; trafik cezalarından telefon ücretlerine kadar zam yağıyor.
Dikkat çeken zamlardan biri, cep telefonları ile ilgili zamlar.
1999 Gölcük depremi sonrası uygulamaya koyulan Özel İletişim Vergisi(ÖİV) 2023 itibarıyla 400 liraya yükseltilmişti. Hal-i hazır da 260 lira olarak uygulanan vergiye 140 TL zam yapıldı.
Faturalı-faturasız hat sahibi herkes bu parayı ödeyecek.
Diğer taraftan cep telefonu hattı sahibi herkesten kesilen ‘telsiz kullanım ücreti’ yeni yıl itibarıyla zamlandı.
2023’te 9. 43 TL olan ücret, yeni yıl itibarıyla 15 TL seviyesine çekilecek.
