Bugün 19 Ekim, yani Muhtarlar Günü. Bu özel günde, muhtarlık kurumunun geçmişine, bugüne ve geleceğine odaklanmak önemli. Türkiye’nin köklü devlet geleneği içinde yer alan muhtarlık, 1829 yılından beri varlığını sürdürüyor. Ancak, bu sistem günümüzde hala gerekli mi? İşte bu soruya birlikte yanıt arayalım.
Muhtarlık kurumu, yerel yönetimlerin güçlendirilmesi adına atılan önemli adımlarla sürekli gelişim göstermiştir. İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü'ne bağlı Muhtarlar Daire Başkanlığı sayesinde muhtarların özlük hakları önemli ölçüde iyileştirilmiştir. 2015'te çıkarılan genelge ile büyükşehir belediyelerinde Muhtarlar Daire Başkanlığı, diğer belediyelerde ise Muhtarlar Müdürlüğü kurulmuş, muhtarların taleplerinin takibi için çeşitli yapılandırmalar yapılmıştır.
Ayrıca, muhtarların ihtiyaçlarını elektronik ortamda bildirebilmeleri için "Muhtar Bilgi Sistemi" (MUBİS) devreye alınmıştır. Hazine arazilerinden köy konağı yapılması için yer tahsisi gibi olanaklar sağlanarak, muhtarların yerel yönetimle olan ilişkileri güçlendirilmiştir.
MUHTAR MAAŞLARI: BÜTÇEYE YÜK MÜ?
Muhtar maaşları son 22 yılda önemli bir artış göstermiştir. 2002’de 97 lira olan maaşlar, 2024 itibarıyla 17 bin 2 liraya kadar yükselmiştir. Ancak, Türkiye genelinde toplam 50 bin 370 muhtar bulunduğu düşünülünce, bu durum devlet bütçesi üzerinde ciddi bir yük oluşturuyor.
Sadece muhtarların aylık maaş giderleri, yıllık toplamda 10 milyar 306 milyon TL’ye ulaşmaktadır. Muhtarların sosyal güvenlik ve ek ücretleriyle birlikte bu rakam daha da artmaktadır. Peki, bu kadar büyük bir maliyet, muhtarlık sisteminin devamını haklı çıkarıyor mu?
MAHALLE MUHTARLIKLARINA GEREKSİNİM VAR MI?
Köy muhtarlıkları, kırsal alanlarda hala önemli bir rol oynamaktadır. Ancak, şehirlerdeki mahalle muhtarlıkları için durum farklı. E-devlet uygulaması sayesinde, devletin sunduğu birçok hizmet artık parmaklarımızın ucunda.
MAHALLE MUHTARLARI BELEDİYE BAŞKANI GİBİ HAREKET EDİYOR, YETKİ KARMAŞASI YAŞANIYOR
Mahalle muhtarları, belediye başkanları gibi hareket ediyor ve bu durum bir yetki karmaşasına yol açıyor. Belediye başkanları, mahallelerin sorunlarını çok iyi biliyor ve zaten bu ihtiyaçları karşılamak üzere çalışıyorlar. Dolayısıyla, muhtarların bu süreçteki rolü sorgulanabilir hale geliyor.
SONUÇ OLARAK YENİ BİR YAKLAŞIM GEREKİYOR
Muhtarlık sisteminin devamı ya da sonlandırılması konusundaki kamuoyu görüşleri önemlidir. Her ne kadar köy muhtarlıkları hayati bir öneme sahip olsa da, mahalle muhtarlıkları için gelecekte farklı bir yapı düşünülmesi gerekebilir. Her mahallede bir muhtarın bulunmasının gerekliliği, günümüz şartları ve teknolojik gelişmeler göz önüne alındığında tartışılmalıdır.
MUHTARLIK SİSTEMİ GÖZDEN GEÇİRİLMELİDİR
Bu bağlamda, Muhtarlar Günü vesilesiyle muhtarlık sisteminin yeniden gözden geçirilmesi gerektiği sonucuna varabiliriz. Muhtarlarımızın günümüz ihtiyaçlarına uygun bir yapı içinde çalışabilmesi için, bu konuda kapsamlı bir değerlendirme yapılması elzemdir.
Son olarak, 19 Ekim Muhtarlar Günü'nü kutluyor, muhtarlarımıza başarılı görevler diliyorum.